Vào những năm 19 đôi mươi, phần lớn là những thanh niên năm nhất năm hai ngồi trên giảng đường đại học, một nửa dần thoát xác trẻ con khi đang từng bước chập chững vào đời, một nửa dần trở thành hình mẫu mà mình từng ngày định hình trong rèn luyện và học tập. Đứng giữa Sài Gòn đầy hào quang bóng bẩy, ta vốn biết rằng ngoài mình ra, thì còn biết bao nhiêu bạn trẻ khác ngoài kia cũng đang từng ngày cố gắng giành lấy cho bản thân một tấm vé thông hành để mưu sinh dễ dàng nhất có thể ở thành phố này. Hầu hết thanh niên 19 đôi mươi đều đang đứng giữa lằn ranh của đỉnh điểm khát khao được bộc lộ cá tính với những tiếng nói thốt ra sẽ vang vọng dằng dặc trong thiên hà, song song đó là sự băn khoăn giữa “nên và không nên” của những chuẩn mực mới lạ vừa tiếp cận được khi vừa mới lớn lên. Có những chuẩn mực rất thân quen và cũng có những chuẩn mực rất lạ lẫm, thế kỉ 21 mà.
Thanh niên bắt đầu hình thành những khái niệm đầu tiên về giá trị bản thân, về quyền lợi và nghĩa vụ, về hình mẫu cư xử của một thanh niên trí thức, cũng đồng thời là sự khác biệt giữa danh xưng người "có học" và "không có học". Đây là thứ danh xưng rất khắc nghiệt mà những người khiêm nhường đã phải cố gắng rất nhiều để nó không trở thành khoảng cách giữa mình với người khác, đôi khi nó gây ra những hiểu lầm đáng ngậm ngùi mà giải thích hay không giải thích đều sẽ là bao biện sáo rỗng.
Ngôn ngữ ở thế kỉ 21 dần trở thành rào cản. Có những lời nếu là thanh niên của ngày xưa đã không ngại gì nói ra cho sướng miệng sướng mồm, cho người ta hiểu mình và hiểu đúng tình hình nhưng khi là thanh niên của hiện tại, cân nhắc rất nhiều rồi cũng chọn cách lặng im. Họ dần hiểu rằng bình yên thật sự là một điều hiếm hoi trong vòng tròn liên hệ của mình, sự khác biệt về cách nhìn nhận là điều kiện tiên quyết để xét tính đúng sai vốn không có một lằn ranh nào phân định rõ ràng, vì vậy có những lời lẽ ra vào độ tuổi nồng nhiệt nhất chẳng ngại gì mà không nói ra thì thanh niên thế kỉ 21 lại chọn giữ lại, vì e rằng tâm bão có thể là mình bất cứ lúc nào.
Một ngày thức dậy, sự làm loạn của truyền thông làm thanh niên hoang mang trước những thông tin và đôi khi là lung lay trước những giá trị. Nói chẳng ngoa, một bộ phận thanh niên thế kỉ 21 ngày càng trở nên hèn nhát. Mỗi này, khi đón nhận được lớp phủ dày đặc của truyền thông với những thông tin tràn lan trăm kiểu thì có người trong phút giây bốc đồng đã hùng hổ đi về phía đám đông, dĩ nhiên cũng có người đủ hiểu biết và trải nghiệm để nhìn thấu câu chuyện con quỷ truyền thông đưa lối dẫn đường nhưng vì ngại mình thấp cổ bé họng, ngại mình sẽ trở thành nạn nhân của búa rìu dư luận nên rồi cũng chọn im lặng trôi xuôi.
Thanh niên thế kỉ 21 sống vì điều gì?
Mơ ước và hoài bão, lý tưởng và niềm tin, cầu tiến và sáng tạo,… có lẽ thanh niên thế kỉ 21 đang có dồi dào hơn bao giờ hết. Nhưng cạn cợt và hèn nhát, tự mãn và ích kỉ, không ngừng đòi hỏi, không ngừng chỉ trích,… có lẽ thanh niên thế kỉ 21 cũng không thua một thế hệ thanh niên nào về mặt này. Ở đâu, thời nào cũng có người này người khác, chỉ là một bộ phận thanh niên đang chọn sai hệ quy chiếu để rồi thỏa mãn với hành vi và định kiến của mình là không ít. Có bao nhiêu người ở 19 đôi mươi biết một lần tự hỏi mình đang sống vì điều gì, bản ngã của mình làm sao để dung hòa giữa những giá trị chuẩn mực bản thân đề ra và lộ trình tiến bộ của xã hội? Có lẽ đâu đó vẫn có những thanh niên thật sự quan tâm đến cuộc đời mình thông qua những câu hỏi chở nặng trăn trở như thế. Còn những thanh niên đang sống như cuộc đời là một cuộc dạo chơi, nghĩ gì nói đó, thích gì làm đó, điều gì mình quan tâm mới là điều quan trọng. Mọi thứ cứ vô tội vạ vì cuộc đời không thưởng nóng cho ai sống có ý thức tử tế, càng không trừng phạt ai sống hời hợt nhẹ dạ, thì bằng cách nào đây để từng người một nhìn lại mình?
Đó quả là nhiệm vụ nan giải mà thực sự không biết ai mới là người gánh trách nhiệm trước tiên cho việc định hình và điều chỉnh thái độ cũng như lý tưởng sống của một bộ phận thanh niên ấy. Nếu cứ mãi nhìn nước trôi theo dòng như thế thì có những con nước sớm muộn cũng sẽ trôi xuôi vì không còn đủ khả năng nhận diện như thế nào mới là bờ bến nữa. Thế nên giữa muôn trùng trắng đen nhập nhằng, chúng ta phải hiểu rằng sống tốt, trở nên khiêm nhường và trau dồi hiểu biết là điều cần làm, trước tiên là vì mình cần phải thế chứ không phải vì một sự trông đợi hay kỳ vọng nào. Càng đừng bao giờ kỳ vọng mình sẽ có thể nhặt hết rác trên đời này, đừng vẽ vời một cuộc đời lý tưởng bằng một phiên bản lý tưởng của bản thân.
Nhìn nhận đúng về thời cuộc và cố gắng o ép bản thân cho vừa vặn, không đổ lỗi, không đòi hỏi, sòng phẳng và tử tế. Chúng ta sẽ không bao giờ thay đổi được thế giới, chỉ có từ tốn cựa mình, thế giới mới thay đổi.
An Truơng
Thanh niên bắt đầu hình thành những khái niệm đầu tiên về giá trị bản thân, về quyền lợi và nghĩa vụ, về hình mẫu cư xử của một thanh niên trí thức, cũng đồng thời là sự khác biệt giữa danh xưng người "có học" và "không có học". Đây là thứ danh xưng rất khắc nghiệt mà những người khiêm nhường đã phải cố gắng rất nhiều để nó không trở thành khoảng cách giữa mình với người khác, đôi khi nó gây ra những hiểu lầm đáng ngậm ngùi mà giải thích hay không giải thích đều sẽ là bao biện sáo rỗng.
Ngôn ngữ ở thế kỉ 21 dần trở thành rào cản. Có những lời nếu là thanh niên của ngày xưa đã không ngại gì nói ra cho sướng miệng sướng mồm, cho người ta hiểu mình và hiểu đúng tình hình nhưng khi là thanh niên của hiện tại, cân nhắc rất nhiều rồi cũng chọn cách lặng im. Họ dần hiểu rằng bình yên thật sự là một điều hiếm hoi trong vòng tròn liên hệ của mình, sự khác biệt về cách nhìn nhận là điều kiện tiên quyết để xét tính đúng sai vốn không có một lằn ranh nào phân định rõ ràng, vì vậy có những lời lẽ ra vào độ tuổi nồng nhiệt nhất chẳng ngại gì mà không nói ra thì thanh niên thế kỉ 21 lại chọn giữ lại, vì e rằng tâm bão có thể là mình bất cứ lúc nào.
Một ngày thức dậy, sự làm loạn của truyền thông làm thanh niên hoang mang trước những thông tin và đôi khi là lung lay trước những giá trị. Nói chẳng ngoa, một bộ phận thanh niên thế kỉ 21 ngày càng trở nên hèn nhát. Mỗi này, khi đón nhận được lớp phủ dày đặc của truyền thông với những thông tin tràn lan trăm kiểu thì có người trong phút giây bốc đồng đã hùng hổ đi về phía đám đông, dĩ nhiên cũng có người đủ hiểu biết và trải nghiệm để nhìn thấu câu chuyện con quỷ truyền thông đưa lối dẫn đường nhưng vì ngại mình thấp cổ bé họng, ngại mình sẽ trở thành nạn nhân của búa rìu dư luận nên rồi cũng chọn im lặng trôi xuôi.
Thanh niên thế kỉ 21 sống vì điều gì?
Mơ ước và hoài bão, lý tưởng và niềm tin, cầu tiến và sáng tạo,… có lẽ thanh niên thế kỉ 21 đang có dồi dào hơn bao giờ hết. Nhưng cạn cợt và hèn nhát, tự mãn và ích kỉ, không ngừng đòi hỏi, không ngừng chỉ trích,… có lẽ thanh niên thế kỉ 21 cũng không thua một thế hệ thanh niên nào về mặt này. Ở đâu, thời nào cũng có người này người khác, chỉ là một bộ phận thanh niên đang chọn sai hệ quy chiếu để rồi thỏa mãn với hành vi và định kiến của mình là không ít. Có bao nhiêu người ở 19 đôi mươi biết một lần tự hỏi mình đang sống vì điều gì, bản ngã của mình làm sao để dung hòa giữa những giá trị chuẩn mực bản thân đề ra và lộ trình tiến bộ của xã hội? Có lẽ đâu đó vẫn có những thanh niên thật sự quan tâm đến cuộc đời mình thông qua những câu hỏi chở nặng trăn trở như thế. Còn những thanh niên đang sống như cuộc đời là một cuộc dạo chơi, nghĩ gì nói đó, thích gì làm đó, điều gì mình quan tâm mới là điều quan trọng. Mọi thứ cứ vô tội vạ vì cuộc đời không thưởng nóng cho ai sống có ý thức tử tế, càng không trừng phạt ai sống hời hợt nhẹ dạ, thì bằng cách nào đây để từng người một nhìn lại mình?
Đó quả là nhiệm vụ nan giải mà thực sự không biết ai mới là người gánh trách nhiệm trước tiên cho việc định hình và điều chỉnh thái độ cũng như lý tưởng sống của một bộ phận thanh niên ấy. Nếu cứ mãi nhìn nước trôi theo dòng như thế thì có những con nước sớm muộn cũng sẽ trôi xuôi vì không còn đủ khả năng nhận diện như thế nào mới là bờ bến nữa. Thế nên giữa muôn trùng trắng đen nhập nhằng, chúng ta phải hiểu rằng sống tốt, trở nên khiêm nhường và trau dồi hiểu biết là điều cần làm, trước tiên là vì mình cần phải thế chứ không phải vì một sự trông đợi hay kỳ vọng nào. Càng đừng bao giờ kỳ vọng mình sẽ có thể nhặt hết rác trên đời này, đừng vẽ vời một cuộc đời lý tưởng bằng một phiên bản lý tưởng của bản thân.
Nhìn nhận đúng về thời cuộc và cố gắng o ép bản thân cho vừa vặn, không đổ lỗi, không đòi hỏi, sòng phẳng và tử tế. Chúng ta sẽ không bao giờ thay đổi được thế giới, chỉ có từ tốn cựa mình, thế giới mới thay đổi.
An Truơng
Sửa lần cuối:
